Daniel Ellsberg: Informator Pentagon Papers umiera w wieku 92 lat

Daniel Ellsberg, demaskator, który ujawnił skalę zaangażowania USA w wojnę w Wietnamie, zmarł w wieku 92 lat.

Jego rodzina poinformowała, że ​​zmarł w swoim domu w Kensington w Kalifornii na raka trzustki.

Wyciek dokumentów Pentagonu z 1971 roku skłonił byłego amerykańskiego analityka wojskowego do określenia go jako „najbardziej niebezpiecznego człowieka w Ameryce”.

Doprowadziło to do sprawy Sądu Najwyższego, w której administracja Nixona próbowała zablokować publikację w The New York Times.

Ale zarzuty szpiegostwa przeciwko Ellsbergowi zostały ostatecznie wycofane. Daniel był poszukiwaczem prawdy i szczerym patriotą, działaczem antywojennym, ukochanym mężem, ojcem, dziadkiem, pradziadkiem, drogim przyjacielem dla wielu i inspiracją dla niezliczonych. „Wszyscy za nią tęskniliśmy” – powiedziała rodzina Ellsberga w oświadczeniu uzyskanym przez NPR.

Przez dziesięciolecia Ellsberg głośno krytykował nadużycia rządu i interwencje wojskowe.

Jego sprzeciw wykrystalizował się w latach 60., kiedy był doradcą Białego Domu ds. strategii nuklearnej i oceniał wojnę w Wietnamie dla Departamentu Obrony.

To, czego Ellsberg dowiedział się w tym okresie, wywarło ogromny wpływ na jego sumienie. Uważał, że gdyby tylko opinia publiczna wiedziała, presja polityczna, by zakończyć wojnę, mogłaby okazać się nie do odparcia.

Wydanie dokumentów Pentagonu – 7000 stron rządowych, które ujawniły oszustwa kilku prezydentów USA – było wynikiem tej logiki.

Gazety zaprzeczały publicznym oświadczeniom rządu na temat wojny, a zawarte w nich ujawnienia pomogły zakończyć konflikt i ostatecznie zasiały ziarno upadku prezydenta Richarda M. Nixona.

Były redaktor Guardiana, Alan Rusbridger, powiedział BBC, że Ellsberg był „dziadkiem demaskatora”.

Przemawiając w programie „World Tonight” w Radio 4, Rusbridger powiedział, że jego interwencja „radykalnie zmieniła opinię publiczną na temat wojny w Wietnamie”. Powiedział, że sprawa przeciwko niemu ustanowiła precedens i „od tamtej pory żaden rząd USA nie próbował wydać nakazu sądowego przeciwko Paper ze względów bezpieczeństwa narodowego”.

Dokumenty Pentagonu wywołały starcie w ramach Pierwszej Poprawki między administracją Nixona a New York Times, który jako pierwszy opublikował historie oparte na dokumentach – które urzędnicy rządowi uznali za akt szpiegowski zagrażający bezpieczeństwu narodowemu. Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych orzekł na korzyść wolności prasy.

Ellsberg został oskarżony w sądzie federalnym w Los Angeles w 1971 roku o kradzież, szpiegostwo, spisek i inne zarzuty.

Ale zanim ława przysięgłych mogła wydać werdykt, sędzia oddalił sprawę, powołując się na poważne wykroczenia rządu, w tym nielegalne podsłuchiwanie.

W połowie sprawy, powiedział sędzia, główny doradca prezydenta Nixona zaproponował mu stanowisko dyrektora FBI.

Jak się okazuje, doszło do sankcjonowanego przez rząd napadu na gabinet psychiatry Ellsberga.

Urodzony w Chicago 7 kwietnia 1931 roku, Ellsberg dorastał na przedmieściach Detroit w stanie Michigan. Przed przybyciem do Pentagonu był weteranem piechoty morskiej z doktoratem na Uniwersytecie Harvarda i pracował w Departamencie Obrony i Stanu.

Według Rusbridgera, niedawni demaskatorzy, tacy jak Julian Assange i Edward Snowden, zostali wrobieni przez Ellsberga.

Powiedział BBC, że sprawa Pentagon Papers skłoniła go do myślenia: „Kto określi interes narodowy: czy to obecny rząd, czy ludzie z sumieniem jak Daniel Ellsberg?”

Ellsberg kontynuował swoje dążenie do pociągnięcia rządu do odpowiedzialności lata po wycieku dokumentów Pentagonu.

Podczas wywiadu w grudniu 2022 roku powiedział BBC Hardtalk, że był tajnym „zapasem” wycieku dokumentów WikiLeaks.

W sprawie WikiLeaks organizacja Juliana Assange’a ujawniła w 2010 roku ponad 700 000 tajnych dokumentów, filmów i depesz dyplomatycznych dostarczonych przez analityka wywiadu armii amerykańskiej.

Ellsberg powiedział, że czuje, że Assange „może na mnie liczyć, że znajdę jakiś sposób, by go dopaść [the information] Poza”.

W następstwie diagnozy raka trzustki w lutym, kiedy lekarze powiedzieli Ellsbergowi, że zostało mu od trzech do sześciu miesięcy życia, spędził ostatnie miesiące na refleksji nad dokumentami Pentagonu i szerzej informowaniem o nieprawidłowościach.

W e-mailu z marca 2023 r. otrzymanym przez The Washington Post, Ellsberg napisał: „Kiedy skopiowałem dokumenty Pentagonu w 1969 r., miałem wszelkie powody, by sądzić, że resztę życia spędzę za kratkami. Przyspieszenie zakończenia wojny w Wietnamie, jak nieprawdopodobne, jak się wydawało”.

Polityk opublikował wywiad Z Ellsbergiem 4 czerwca i 2010 r., publikacja zapytała go, czy informowanie o nieprawidłowościach jest warte ryzyka, pomimo jego opinii, że nie czyni to rządu bardziej uczciwym.

Odpowiedział: „Kiedy w końcu staniemy w obliczu katastrofy. Kiedy zaraz wysadzimy świat nad Krymem, Tajwanem czy Bachmutem”.

„Z punktu widzenia cywilizacji i przetrwania ośmiu czy dziewięciu miliardów ludzi, kiedy stawką jest wszystko, czy warto mieć choćby niewielką szansę, by wywrzeć niewielki wpływ?” Powiedział. „Odpowiedź: Oczywiście… Można nawet powiedzieć, że to obowiązek”.